بررسی پتانسیل فرسایش پذیری بادی خاک در مناطق خشک و فراخشک مرکزی ایران (مطالعه موردی: دشت یزد-اردکان)
Authors
abstract
فرسایش بادی وسعتی بالغ بر 20 میلیون هکتار از کشور پهناور ایران را در متأثر ساخته است. هفت میلیون هکتار از مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی کانون های بحرانی نامیده میشود که کانون های جمعیتی، اراضی کشاورزی و مناطق صنعتی را در برمی گیرد. فرسایشپذیری خاک از مهم ترین شاخصهای نشان دهنده پتانسیل فرسایش بادی در یک منطقه است. این شاخص بستگی به ویژگی های فیزیکی و شیمیایی ذاتی خاک دارد. منطقه موردمطالعه حوضه دشت یزد – اردکان که در بخش شمالی استان یزد قرار دارد و در فلات مرکزی ایران گسترده شده است. به منظور بررسی پتانسیل فرسایشپذیری بادی خشکهرودها و مجاور آنها 83 نمونه خاک در کف و بستر خشکه رودها و مجاور آنها در سه نوع دشتسر لخت، اپانداژ و پوشیده برداشته شد و برروی نمونهها به منظور محاسبه مقدار فرسایشپذیری آزمایشات فیزیکی و شیمیایی خاک صورت گرفت. مقدار فرسایشپذیری به دو روش دلگیلویچ و همکاران (1973)، مدل (1) و عظیمزاده و همکاران (1380)، مدل (2) بر حسب ton/ha-hr محاسبه شد. نتایج نشان داد که هر دو مدل در اراضی دشتسر پوشیده با بافت ریزدانه خاک از نوع loam و clay loam مقدار فرسایشپذیری را متوسط تا زیاد پیشبینی کرد و در اراضی دشتسرهای لخت و اپانداژ که درصد پوشش سنگفرش متوسط تا زیاد میباشد، در مدل (1) مقدار فرسایشپذیری را در بعضی نقاط کم و در بعضی نقاط دیگر متوسط تا زیاد به دست آمد ولی در مدل (2) با در نظر گرفتن پوشش سنگفرش در تمامی نقاط دشتسرهای لخت و اپانداژ کم بدست آمد. مدل (1) بدون در نظر گرفتن رخسارههای مختلف ژئومورفولوژی، بیشتر در مورد بررسی میزان فرسایشپذیری بادی خاک در اراضی کشاورزی و دشت رسی با بافت ریزدانه خاک مناسب است و برآورد مقدار فرسایشپذیری را در قسمت میانی منطقه در مقایسه با مدل (2) به درستی پیشبینی کرد. به منظور سهولت و کاهش دادن زمان و هزینه به منظور محاسبه فرسایشپذیری، مدل (1) در اراضی بافت ریزدانه و کشاورزی و بدون سنگفرش شامل دشتسر پوشیده توصیه میشود. مدل (2) در دشتسرهای لخت و اپانداژ که دارای پوشش سنگفرش متوسط تا زیادی هستند، مدل مناسبی است و به منظور دقیقتر محاسبه فرسایشپذیری در دشتسر پوشیده علاوه بر پارامتر فیزیکی خاک، پارامترهای شیمیایی خاک هم که در عامل فرسایشپذیری دخالت دارند، مدل (2) مناسب میباشد. به منظور کاهش فرسایشپذیری در دشتسرهای لخت و اپانداژ باوجود درصد سنگفرش متوسط تا زیاد توصیه میشود هیچ گونه دستکاری بر روی پوشش سنگفرش انجام نشود و در دشتسر پوشیده اقداماتی نظیر احداث بادشکن در اراضی کشاورزی و مالچ پاشی بر روی تپههای ماسهای انجام شود.
similar resources
مقایسه شاخصهای زبری آلماراس و زنجیر در دشتسرهای مناطق خشک (مطالعه موردی حوزه دشت یزد- اردکان)
Soil surface roughness (SSR) is one of the important factors in wind and water erosion studies and control. Several parameters such as surface rock fragments influence SSR. Main objectives of this paper are to study and compare (Allmarass) random roughness (RR) and tortuosity (Tb) indices in coarse, medium and fine grain plains of Yazd-Ardakan and investigate the relationship between indices an...
full textبررسی توزیع افقی ذرات بادرفت و حداکثر ظرفیت انتقال رخدادهای فرسایش بادی (مطالعه موردی اراضی آیش دشت یزد – اردکان)
از آنجا که کاهش طول مسیری که باد میتواند آزادانه طی نماید یکی از مهمترین روشهای کنترل فرسایش بادی است، لازم میباشد تا تغییرات میزان فرسایش با طول زمین در مسیر حرکت باد و حداکثر ظرفیت انتقال باد به طور کمی بررسی شود. معمولاً با افزایش طول مزرعه (اراضی)، مقدار مواد منتقله نیز فزونی مییابد تا میزان آن به حد اشباع ظرفیت انتقال برسد. از آن به بعد باد با محدودیت انتقال مواجه میشود. طولی که لازم اس...
full textبررسی نقش تردد بر فرسایش بادی در مناطق خشک، مطالعه موردی: بستر خشک دریاچه هامون سیستان
سیستان همواره مورد هجوم طوفان‌های شنی قرار دارد، به‌طوری که اثرات محدود کنند‌ه‌ای در توسعه آن ایفاء میکند. عوامل متعددی در ایجاد این طوفان‌ها نقش دارند که یکی از آنها، تخریب پوشش گیاهی منطقه به‌دلیل تردد خودرو است. به‌منظور شناسایی نقش این تردد در بروز طوفان‌های شنی سیستان این پژوهش انجام شد. برای اجرای این پژوهش، سه منطقه در داخل دریاچه هامون که تحت تأثیر فرسایش قرار گرفته بودند، انتخاب و ...
full textبررسی کمی اثرات سنگفرش بیابان در فرسای شپذیری بادی خاک (مطالعه موردی: بخشی از دشت یزد - اردکان)
full text
بررسی شاخص های دانه بندی خاک با استفاده از دو روش الک تر و خشک در مطالعات فرسایش آبی و بادی (مطالعه موردی: رسوبات دشت سر پوشیده یزد)
فرسایشپذیری آبی و بادی به عنوان یکی از مهمترین عوامل کاربردی در مطالعات فرسایش و رسوب در ایران و جهان است. منحنی دانهبندی خاک یا رسوب نقش کلیدی در تخمین فرسایشپذیری (آبی و بادی) ایفا میکند. دانهبندی با استفاده از دو روش الک خشک و یا تر انجام میشود. روشهای اندازهگیری هیدرومتری و پیپت مبتنی بر قانون استوکس و سرعت سقوط آزاد ذرات در محیط سیال (آب) صورت میگیرد. در روش دانهبندی با الکتر و...
full textترسیم نقشة زوال پوشش گیاهی، فرسایش بادی و اراضی شور برای قسمتی از دشت یزد-اردکان
بیابان زایی از آن جهت برای کشور ما اهمیت دارد است که به موضوع تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب خشک ناشی از عوامل انسانی و اقلیمی می‌پردازد. درک بهتر روند تخریب سرزمین و پیشروی کویر و نیز خطرات بالقوه آن در آینده جز از طریق مطالعات مستمر و همه جانبه، بررسیهای دقیق محلی و بهره‌گیری از تجارب و مدلهای کمی موجود میسر نمی‌باشد. تحقیق حاضر که بر اساس دستورالعمل پیشنهادی فائو ـ یونپ (19...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهش های ژئومورفولوژی کمیجلد ۵، شماره ۲، صفحات ۲۰-۳۵
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023